Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Amerikalı muhafazakar gazeteci Tucker Carlson ile yaptığı merakla beklenen röportaj yayınlandı. Carlson’ın internet sitesinde ve sosyal medya platformu X’te yayınlanan iki saatlik röportajda Ukrayna savaşından doğaüstü konulara, farklı başlıklar ele alındı.
Görüşme, Rus liderin neredeyse Ukrayna’yı işgalinden iki yıl sonra ilk kez Batılı bir isme verdiği röportaj olmasıyla önemliydi.
Eski Fox TV sunucusu Carlson, röportajdan önce hiçbir Batılı gazetecinin Ukrayna işgalinden sonra Putin ile görüşmek istemediğini iddia etti.
Ancak bu doğru değildi; BBC’nin Rusya Editörü Steve Rosenberg dahil sayısız gazeteci Kremlin’e röportaj talebi iletmişti.
Kremlin Basın Sözcüsü Dmitry Peskov da daha sonra Carlson’ın iddiasının doğru olmadığını açıkladı.
Carlson iki gün önce kaydedildiğini belirttiği röportajı karlı bir Kremlin Sarayı görüntüsünün önünde sundu.
BBC’nin Doğu Avrupa Muhabiri Sarah Rainsford röportaja dair analizinde, görüşmenin tamamen Putin’in “kontrolünde” ilerlediğini söylüyor.
Rainsford, Carlson’ın Rus liderini “Ukrayna işgali ve yanlış iddialarıyla ilgili zorlamak yerine konuyu saptırarak Tanrı ve Rus ruhu hakkında konuştuğunu” söylüyor.
İşte Rainsford’un analizine göre röportajda konuşulan ana başlıklar:
ABD ile olası rehine takası
Carlson, Putin ile görüşmesini bir ifade özgürlüğü zaferi olarak yansıttı ancak bu doğru değil.
Kremlin Putin’in kime konuşacağı konusunda oldukça seçici. Hemen her zaman ülkeyi ya da dili bilmeyen ve bu yüzden kendisine zor sorular sormayacak birini tercih ediyor.
Carlson, Putin’in son iki seneyi ülkesinde ifade özgürlüğünü kısıtlayarak geçirdiğini de görmezden geldi.
Ülkede ifade özgürlüğünün önde gelen savunucuları arasında yer alan Vladimir Kara-Murza, Ilya Yaşin gibi isimler halen hapishanede.
Fox News’in eski sunucusu, röportajın başlamasından ancak iki saat sonra Putin’e Amerikalı gazeteci Evan Gerşkoviç’in rehin tutulmasıyla ilgili bir soru yöneltti. Gazeteci geçen sene Rusya’da işini yaparken tutuklanmış ve casuslukla suçlanmıştı.
Putin gazetecinin bırakılması karşılığında ne isteyebileceğine dair en güçlü ipucunu verdi.
Rusya Devlet Başkanı, bir Avrupa başkentinde “bir isyancıyı etkisiz hale getiren” Rus bir “vatansever”den bahsetti.
Putin’in sözleri Rusya’nın Vadim Krasikov ile bir rehine takası talep ettiği yönünde daha önce çıkan haberleri doğruluyor görünüyordu.
Rus istihbarat ajanı olduğundan şüphe edilen Krasikov, 2019’da Berlin’de bir Çeçen ayrılıkçıya suikast düzenlemişti.
Putin röportajda müzakerelerin devam ettiğini ve “bir anlaşmaya varılabileceğini” ima etti.
Bu karmaşık müzakerelerin yeni olmadığını, üç ülkeyi ve en az iki Amerikalı tutukluyu içerdiğini biliyoruz.
‘Rusya ve Ukrayna İstanbul’da anlaşmaya varmak üzereydi’
Rusya ve Ukrayna ilişkilerinin tarihine dair yarım saatlik bir konuşmanın ardından Putin iki ülkenin İstanbul’da 2022’de yaptıkları görüşmeler sırasında bir barış anlaşmasına yaklaştığını söyledi.
Ancak Batı’nın, özellikle dönemin İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın emriyle Ukrayna’nın anlaşmayı reddettiği iddialarını yineledi.
Rusya ve Ukrayna müzakere heyetleri İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde 29 Mart 2022’de görüşmüştü.
Rusya daha önce de benzer iddiaları ortaya atmış, Johnson’ın Ukrayna’ya barış yerine Rusya ile savaşmasını salık verdiği iddia edilmişti.
Boris Johnson bu iddiaları yalanlayarak “Rus propagandası” olarak nitelemiş ve iki ülkenin görüşmesinin ardından anlaşmayla ilgili “endişelerini dile getirdiğini” belirtmişti.
‘Savaş er ya da geç bir anlaşmayla sona erecek’
BBC’den Sarah Rainsford Ukrayna savaşıyla ilgili Putin’in yanıtlarını şöyle yorumluyor:
Putin bu sohbete görece güçlü bir konumdan katılmayı kabul etmiş gibi görünüyordu.
Ukrayna’daki savaş çıkmaza sürüklendi. Kiev’in başta ABD olmak üzere Batılı müttefikleri askeri yardımların sürdürülmesiyle ilgili kararsızlık içindeler.
Devlet Başkanı Zelenskiy Ukrayna Genelkurmay Başkanı’nın görevden alırken savaşta sıfırlanma ve yenilenme ihtiyacı hissettiklerini belirtti.
Durum riskli görünüyor.
Buna bağlı olarak Putin röportajında çok kez “diyaloga hazır” olduğunu ve “müzakereye açık” olduğunu ima etti.
Ukrayna’nın destekçilerinin kararsızlığını ve Ukraynalılar’ın savaş girme konusunda kendilerinden emin olmadığı herhangi bir şüpheyi faydaya çevirmek istiyor.
Putin’in mesajı, NATO’nun Rusya’yı savaş meydanında yenmenin imkansız olduğunu anladığı ve “er ya da geç bir anlaşmayla sona erecek” bir süreç olduğu yönündeydi.
Tucker Carlson, Putin’in klasik sözlerini tekrarlamasına izin verdi.
‘Putin’i zorlayacak sorular sorulmadı’
Putin, NATO’nun durumun küresel bir savaş ya da nükleer çatışmaya dönüşmesi korkusuyla ilgili soruya, Batı’nın halklarını Rus tehdidi mitiyle korkutmaya çalıştığını söyleyerek yanıt verdi.
Batı’daki endişelere rağmen Rusya’nın taktiksel nükleer silahları kullanmadığını öne sürdü.
Putin Rusya’nın Polonya ve Latviya’ya, ancak ve ancak Polonya’dan Rusya’ya bir saldırı olması durumunda saldıracağını söyledi.
Polonya ya da Latviya’yla ilgilenmediğini belirtti; bütün bir Avrupa kıtasını yeniden dizayn ettiği iddialarını yalanladı.
“Küresel bir savaşa girişmenin ortak akla aykırı olduğunu anlamak için analist olmaya gerek yok. Küresel savaş bütün insanlığı çöküşün eşiğine getirir. Bu açık” diye ekledi.
Bütün röportajlar bir savaş havasında geçmek zorunda değil. İnsanların konuşmasına ve kendilerini açıklamalarına izin vermenin de iyi tarafları var. Ancak bu röportajda bu konsept aşırıya kaçtı.
Putin’in ifadelerinin hiçbirine karşı argüman sorulmadı.
Geniş çaplı işgaliyle ilgili, Buça, Irpin ve diğer yerlerdeki savaş suçu suçlamaları dahil, gerçekler kendisine sunulmadı.
Ya da Putin’in Ukrayna’da sivilleri evlerini vurarak öldüren “hassas güdümlü füzeler” konusuna yanıt vermesi gerekti.
Putin’in ruhlar hakkında konuşması
Carlson’ın Moskova’da karşılanma şekli de sıradışıydı. Batı’dan ölümcül bir düşman gibi bahseden TV sunucuları Carlson’ın her soluğunu takip edip haberleştirdi.
Reddedilen bir aşık gibi, birdenbire ilgi gören Rusya heyecanlandı.
Görünüşe göre Carlson da bu deneyimden etkilenmişti.
Doğüstü konseptine dair bir sorunun da olduğu röportajı Putin’in ruhlar hakkındaki konuşmasıyla sona erdi.
Rus lider büyüyü bozana kadar iki adam da sessiz kaldı:
“Burada bitirelim mi” diye sordu Putin.
Carlson da kabul edip, “Teşekkürler, Sayın Başkan” diye yanıt verdi.
